Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι τα προβλήματα άμυνας και εθνικής ασφάλειας κατέχουν παραδοσιακά -σε ολόκληρο τον κόσμο- χαμηλότερη προτεραιότητα των ενδιαφερόντων και προτιμήσεων ενός λαού έναντι θεμάτων που αφορούν στη βελτίωση των συνθηκών διαβιώσεώς του. Είναι, δε, φυσικό σε περιόδους κρίσεων οι απαιτήσεις για την άμυνα να περιορίζονται υπό την πίεση της κοινωνίας και της απροθυμίας της να δεχθεί περαιτέρω υποβάθμιση του βιοτικού της επιπέδου, πιέσεις που γίνονται ιδιαίτερα έντονες σε χώρες χωρίς υπαρκτές απειλές ή ηγεμονικές φιλοδοξίες. Τα πράγματα είναι διαφορετικά σε περίπτωση που μια χώρα ευρίσκεται αντιμέτωπη με οξεία οικονομική κρίση, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει υπαρκτές απειλές. Η διεθνής εμπειρία εν προκειμένω δείχνει ότι χώρες με απειλές δεν υποβαθμίζουν τον αμυντικό τους μηχανισμό υπό το βάρος της κρίσεως, των λαϊκών πιέσεων για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου κ.λπ. Ο γενικός κανόνας, δηλαδή, είναι ότι οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών, εν γνώσει του γεγονότος ότι η οικονομική τους αδυναμία -που επηρεάζει δυσμενώς κάθε τομέα της λειτουργίας ενός κράτους- τις καθιστά ευάλωτες και ενθαρρύνει κάθε εξωτερική επιβουλή, προσπαθούν πάση θυσία να διατηρήσουν την επάρκεια του αμυντικού τους μηχανισμού και του εν γένει συστήματος ασφαλείας.
Στην Ελλάδα, όχι μόνο ο παραπάνω κανόνας δεν ισχύει, γιατί τα τελευταία τρία χρόνια ο αμυντικός της μηχανισμός και το σύστημα ασφαλείας υποβαθμίστηκε κάθετα μέσω των αλόγιστων περικοπών του αμυντικού προϋπολογισμού, αλλά δεν γίνεται καν συζήτηση για το θέμα της ασφάλειας της χώρας. Τούτο δε ακόμη και σε περιόδους πριν από τις εκλογές, όπως στις πρόσφατες αλλά και τις επόμενες. Αν θεωρήσουμε ότι οι θέσεις των δύο μέχρι πρόσφατα κυρίαρχων κομμάτων είναι γνωστές, μέσω κάποιων γενικόλογων αναφορών ή κυρίως μέσω της θέσεως που ακολούθησαν μέχρι πρόσφατα, η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι δύσκολο να περιγραφεί.
Το προεκλογικό πρόγραμμα
Αυτό που προβάλλεται ως αμυντική πολιτική περιλαμβάνεται σε ελάχιστες γραμμές στο εκ 18 σελίδων προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, διάσπαρτες σε διάφορα σημεία του. Αν σε αυτό συμπεριλάβουμε τις διάφορες κατά καιρούς δηλώσεις του προέδρου του κόμματος και άλλων στελεχών του, η αμυντική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, αν τα παραπάνω μπορούν να χαρακτηρισθούν έτσι, συνοψίζεται στα εξής:
α) Η κλασική θέση της Αριστεράς για δραστικό περιορισμό των αμυντικών δαπανών, που, κατά την άποψή μας, επαναλαμβάνεται εκ κεκτημένης ταχύτητας ή πάγιας ιδεολογικής τοποθετήσεως. Και τούτο διότι είναι προφανές ότι το συνολικό τους ύψος, ό,τι απέμεινε, δηλαδή, έπειτα από τρεις αλλεπάλληλες και δραστικές περικοπές τους, αγνοείται από τους συντάκτες του «προγράμματος». Τις υπενθυμίζουμε με δύο λόγια: 25% το 2010 -σε σχέση με τον αντίστοιχο του 2009, ο οποίος ήταν ήδη μειωμένος-, 20% το 2011 και 16,22% το 2012. Όσο για τις περίφημες «υπέρογκες εξοπλιστικές δαπάνες», αυτές έχουν ήδη περικοπεί ή, μάλλον, κουτσουρευτεί κατά 70% (!) για την προσεχή 15ετία, ανερχόμενες σε μόλις 0,3% του ΑΕΠ ετησίως, από περίπου 1,5% του ΑΕΠ που ήταν πριν από εφτά περίπου χρόνια. Τούτο δε όταν, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα τελευταία αυτά χρόνια δεν αγοράστηκε σχεδόν τίποτε και απολύτως τίποτε τα τελευταία τρία με τέσσερα χρόνια, κι όταν στα κονδύλια αυτά περιλαμβάνεται και η προμήθεια ανταλλακτικών, τα οποία μεταφέρθηκαν στον εξοπλιστικό προϋπολογισμό λόγω της πέραν πάσης λογικής περικοπής του λειτουργικού προϋπολογισμού.
β) Στο μείζον θέμα της θητείας, κύρια αιτία υποβαθμίσεως του αμυντικού μηχανισμού της χώρας εκ της γνωστής τοις πάσι λειψανδρίας, η θέση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ -βλ. συνέντευξή του στο περιοδικό Schooligans, Απρίλιος 2008- ήταν ότι πρέπει να καταργηθεί, όπως και… οι στρατοί. Μέχρι τότε, πάντως, όπως είχε δηλώσει, θα πρέπει να υποκατασταθεί από την ισόχρονη κοινωνική θητεία, δηλαδή «αντί να πηγαίνεις στρατό, να μπορείς να προσφέρεις κοινωνικές υπηρεσίες». Στο θέμα της φυγοστρατίας, μια γνωστή παθογένεια που στερεί το στράτευμα από χιλιάδες άτομα κάθε χρόνο, η θέση του κόμματος, όπως εκφράζεται στο πρόγραμμα, δεν είναι σαφής. Υπάρχει, όμως, μία συγκεκριμένη θέση (σελίδα 11) για τους αντιρρησίες συνειδήσεως, η οποία είναι ότι «η άρνηση στράτευσης πρέπει να προστατεύεται. Να καταργηθεί η επιτροπή ελέγχου συνείδησης με δημιουργία επαρκών δυνατοτήτων για κοινωνική θητεία». Μια άλλη άποψη που εξέφρασε προ ολίγων ετών η νεολαία του κόμματος ήταν ο περιορισμός της θητείας στο χρόνο της βασικής εκπαιδεύσεως, που τότε ήταν περί τις τριάντα ημέρες! Η στήλη δηλώνει αδυναμία σχολιασμού των παραπάνω θέσεων.
γ) Αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ. Όπως αναφέρεται στο πρόσφατο πρόγραμμα του κόμματος (σελίδα 18), «δεν θέλουμε την Ελλάδα στο ΝΑΤΟ ούτε το ΝΑΤΟ στην Ελλάδα και αγωνιζόμαστε για τη διάλυσή του». Ομοίως, «το κλείσιμο όλων των ξένων βάσεων στην Ελλάδα. Άμεση κατάργηση των βάσεων της Σούδας και του Ακτίου». [Σ.Σ.: Στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου τέτοιες θέσεις θα εξασφάλιζαν την αμέριστη πολιτική και κυρίως «υλική» υποστήριξη της τότε ΕΣΣΔ. Στην εποχή μας, τι σχέση έχουν όλ' αυτά με την πραγματικότητα; Για να μην πούμε και ποιος δίνει δεκάρα ή, μάλλον, ρούβλι για τέτοιες θέσεις ή ότι τα μυαλά ορισμένων κόλλησαν στη δεκαετία του '80;]
δ) «Απεμπλοκή από διεθνείς ή διμερείς συμφωνίες και δραστηριότητες που συνδέονται με το λεγόμενο “πόλεμο κατά της τρομοκρατίας”, οι οποίες υπηρετούν μόνο λογικές περιστολής δημοκρατικών δικαιωμάτων, καταστολής κινημάτων και αντιστάσεων στα ηγεμονικά σχέδια των ΗΠΑ και των κυρίαρχων δυνάμεων της ΕΕ». Αν δεχθούμε ως ορθή τη θέση αυτή, τρομοκρατία δεν υπάρχει.
ε) «Αποχώρηση των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων από αποστολές που συνιστούν επεμβάσεις του ιμπεριαλισμού σε ξένα εδάφη, ιδίως στο Αφγανιστάν αλλά και στα Βαλκάνια». Ορθή η θέση για το Αφγανιστάν, αλλά για τα Βαλκάνια δεν δέχεται ούτε καν μια συμβολική μας παρουσία -γιατί τέτοια είναι στα Βαλκάνια-, λίγο έξω από την αυλή, δηλαδή, του σπιτιού μας, όπου οργιάζει η Τουρκία με την έντονη στρατιωτική και πολιτική της παρουσία. «Κανένας στρατιώτης έξω από τα σύνορα της Ελλάδας». [Σ.Σ.: Η θέση αυτή θεωρείται εφικτή. Διότι με την προστασία τους δικαιώματος αρνήσεως της στρατεύσεως δεν θα έχουμε στρατιώτες όχι μόνο έξω από τα σύνορα, αλλά ούτε και εντός Ελλάδας.]
στ) «Καταγγελία της στρατιωτικής συνεργασίας με το Ισραήλ και απεμπλοκή από κάθε σχεδιασμό στρατιωτικής επίθεσης στο Ιράν και στη Συρία και στήριξη του αγώνα για τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967». Αν αφαιρέσουμε την τελευταία θέση, με την οποία ουδείς μπορεί να διαφωνήσει, η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι η αντίθεση σε κάθε μορφής ενισχύσεως της ελληνικής άμυνας, ακόμη κι αν αυτή είναι στην ουσία… ανέξοδη.
ζ) Στη σελίδα 18 υπάρχει ακόμη η μάλλον… μπαγιάτικη επιδίωξη για απομάκρυνση, μη αποθήκευση ή διέλευση πυρηνικών και άλλων όπλων μαζικής καταστροφής στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο, που, από απόψεως σοβαρότητας, θυμίζει στους παλαιότερους εκείνη την περίφημη ταμπέλα «Δήμος Δάφνης: Αποπυρηνικοποιμένη Περιοχή».
η) Στις σελίδες 18 και 19 υπάρχει η αναφορά στην «εξωτερική πολιτική στη βάση της υπεράσπισης της ειρήνης και στον αποκλεισμό του πολέμου…». Ο πόλεμος, δηλαδή, εξοβελίζεται, στα πρότυπα της γνωστής απαγορεύσεως του πολέμου των τάξεων που «επέβαλε» ένας γραφικός υπουργός των τότε «αποστατών» στη δεκαετία του ’60. Στο τέλος υπάρχει και η έμμεση αναφορά στην αφελή θέση της αμοιβαίας μειώσεως των εξοπλισμών με την Τουρκία. Σύντομο σχόλιο: Η πολεμική βιομηχανία της Τουρκίας, η οποία καλύπτει το 52% των αναγκών της, απασχολεί πάνω από 70.000 εργάτες, έχει ετήσιο κύκλο εργασιών 8 δις δολάρια και εξαγωγές περί το 1,1 δις δολάρια το 2011. Ο ΣΥΡΙΖΑ προφανώς εκτιμά ότι όλα αυτά η Τουρκία μπορεί να τα θυσιάσει προκειμένου να έχει καλές σχέσεις με την Ελλάδα.
Αντί των προφανών συμπερασμάτων, λίγες μόνο λέξεις: Άλλο πράγμα ο ακτιβισμός κι άλλο η πολιτική. Αυτό που κρίνεται στις επόμενες εκλογές είναι η πολιτική. Και πολιτική χωρίς μια ρεαλιστική σοβαρή θέση για την άμυνα και την ασφάλεια της χώρας -και δη υπό τις παρούσες συνθήκες- είναι επικίνδυνη. Στην επικαιροποίηση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, διότι η διεκδίκηση της εξουσίας με σοβαρές πιθανότητες οδηγεί αναπόφευκτα σε αναθεώρηση θέσεων και απόψεων, είναι πιθανό κάποια από αυτά τα σημεία να επανεξεταστούν. Η ίδια η πραγματικότητα σε αυτή την περιοχή και η ευθύνη για την ασφάλεια ενός λαού δεν αφήνουν περιθώρια.
Επίκαιρα (24-05-2012)
