Η κύρια στρατηγική της Μόσχας ορίζεται μέσα από τρεις άξονες. Με την προσέγγισης της Βορειοανατολικής Ασίας και τις προσπάθειές της να ενισχύσει τους δεσμούς με τη Νότια Κορέα, με την σχέση της με την Ινδία, συμπεριλαμβανομένων των κοινών συμφερόντων των χωρών να περιορίσουν την Κίνα, και με στενότερες σχέσεις με το Βιετνάμ – το αγκάθι στα πλευρά του Πεκίνου. Επιπλέον, οι πρόσφατες ενεργειακές εξελίξεις στην Ευρώπη έχουν στρέψει τη Μόσχα στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων στην Ασία. Η οικονομία της Ρωσίας εξαρτάται από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων, και ενώ η Δυτική Ευρώπη προσπαθεί μέσω της αναζήτησης νέων πηγών ενέργειας να είναι λιγότερο εξαρτημένη από τη Ρωσία, οι ασιατικές αγορές είναι ανοιχτές για την ρωσική ενέργεια.
Παρά το γεγονός ότι ο παραδοσιακός στόχος της Ρωσίας στην Ασία είναι η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, η Μόσχα διατηρεί επίσης δεσμούς με τη Νοτιοανατολική Ασία, η οποία παραμένει μια στρατηγικά σημαντική – αν και δεν είναι απολύτως απαραίτητη – περιοχή στις προσπάθειες της Μόσχας να επεκτείνει την επιρροή της και τις ενεργειακές εξαγωγές της προς ανατολάς. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόφατα η Μόσχα άρχισε να ασχολείται με το Ανόι, στον τομέα της ενέργειας και της άμυνας, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν οι δύο χώρες τις σχέσεις τους, και να ανοίξουν νέες αγορές για τη ρωσική ενέργεια, αλλά και ως μια πράξη ισορροπίας ενάντια στις κινήσεις της Κίνας στην Κεντρική Ασία. Οι κινήσεις της Μόσχας στην Ασία μέσω του Βιετνάμ προχωρούν με αποσπασματικό τρόπο, παράλληλα με άλλες ρωσικές κινήσεις στην ευρύτερη περιοχή.
Πάνω από το 70% της ρωσικής επικράτειας βρίσκεται στην Ασία. Η Σιβηρία και η ρωσική Άπω Ανατολή – αραιοκατοικημένες περιοχές που κατέχουν σημαντικό ορυκτό πλούτο και υδρογονάνθράκες – συνορεύουν με την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα, τη Μογγολία και το Καζακστάν και έχουν μια ακτογραμμή 4.500 χιλιομέτρων (2.800 μίλια) στον Ειρηνικό. Τα ασιατικά συμφέροντα της Ρωσίας βρίσκονται επίσης στο νότο, στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας. Η Ρωσία συνεχίζει να έχει επιρροή στο εσωτερικό αυτών των κρατών και υπό την ηγεσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, ως πρόεδρος και ο πρωθυπουργός, έχει καταβάλει προσπάθειες να εξασφαλίσει τη νοτιοανατολική πλευρά που ορίζεται από την οροσειρά Τιέν Σαν. Ωστόσο, η επιρροή της Ρωσίας στην Κεντρική Ασία αντιμετωπίζει τις προκλήσεις από την Κίνα, η οποία φυσικά κοιτάζει προς τα δυτικά για να επεκτείνει την δική της σφαίρα επιρροής.
Η
Κεντρική Ασία δεν είναι η μόνη περιοχή όπου τα ρωσικά και κινεζικά
συμφέροντα συγκρούονται. Οι σχέσεις των ασιατικών γιγάντων είναι εδώ και
πολύ καιρό τεταμένες, με τις σινο-σοβιετικές συνοριακές διαφορές να
έχουν καταλήξει στη βία αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του Ψυχρού
Πολέμου. Αν και η Ρωσία και η Κίνα έχουν ορίσει με σαφήνεια τα σύνορα
τους το 1991, παραμένουν σε άμεσο ανταγωνισμό. Η Ρωσία έχει επίσης μια
ιστορία συγκρούσεων με την Ιαπωνία. Οι χώρεςείναι πολύχρονοι αντιπάλοι
στον βορειοδυτικό Ειρηνικό – η Ιαπωνία νίκησε τη Ρωσία στο Ρωσο-Ιαπωνικό
πόλεμο το 1905.Κατά τα τελευταία χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ έστρεψε τον προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής της Μόσχας στην Ασία, σε απάντηση της ολοένα και αυξανόμενης δύναμης της Ιαπωνίας. Ο Πούτιν έχει επίσης ξεκινήσει με την πιλοτική εφαρμογή ενός πολυμερού άξονα στην Ασία, που συμπίπτει με ανανεωμένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ στην περιοχή, και φιλοξένησε τη Διάσκεψη Κορυφής Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας - Ειρηνικού το 2012 στο Βλαδιβοστόκ, κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα. Οι προσπάθειες της Ρωσίας στην Ασία έχουν περιοριστεί από άμεσα συμφέροντα της χώρας στην περιφέρεια όσο και στην Ευρώπη, αλλά η Μόσχα είναι και πάλι σε θέση να κοιτάξει λίγο πιο ανατολικά.
Μέρος του ανανεωμένου ενδιαφέροντος προϋποθέτει την διερεύνηση νέων αγορών για τις εξαγωγές των ρωσικών υδρογονανθράκων. Η οικονομία της Ρωσίας εξαρτάται από τις εξαγωγές ενέργειας, ιδιαίτερα από το αργό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που εξάγεται μέσω αγωγών προς τη Δύση. Ωστόσο, η Δυτική Ευρώπη μέσω μιας πολιτικής της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας, με τις νέες προμήθειες να έρχονται σε απευθείας σύνδεση, έχει εκφράσει κατηγορηματικά την επιθυμία της να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό. Αυτό έχει αναγκάσει τη Ρωσία να αναζητήσει νέες εξαγωγικές αγορές. Επειδή στην Ασία είναι πεινασμένοι για ενέργεια, και είναι λιγότερο φοβισμένοι από τη Δυτική Ευρώπη ως προς την εξάρτηση από τη Ρωσία, η Μόσχα προσπαθεί να μετατοπίσει τις ενεργειακές εξαγωγές της προς ανατολάς, πρώτα με το πετρέλαιο και στη συνέχεια με το φυσικό αέριο.
Οι βορειοανατολικές ασιατικές οικονομίες με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, έχουν ωθήσει τη Ρωσία να έχει επικεντρωθεί στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, και με έντονο το ενδιαφέρον για την εξασφάλιση συμφωνιών με την Κίνα. Όμως, οι αγορές αυτές αποτελούν μόνο ένα μέρος του δυναμικού της Μόσχας στην Ασία. Υπάρχει ένας αριθμός των αναπτυσσόμενων καταναλωτών ενέργειας – προς το νότο.
Το Βιετνάμ στη Νοτιοανατολική Ασία, καταλαμβάνει μια θέση-κλειδί κατά μήκος των μεγάλων αξόνων που συνδέουν τα Στενά της Μαλάκα με τις βορειοανατολικές ασιατικές οικονομίες, καθώς και εκείνες στα βορειοανατολικά με τις μικρότερες, αλλά δυναμικές οικονομίες στο νότο. Η χώρα είναι άμεσα προσβάσιμη από τη θάλασσα, από τα λιμάνια στη ρωσική Άπω Ανατολή.
Το
Βιετνάμ ήταν για μεγάλο διάστημα ο στενότερος εταίρος της Ρωσίας στη
Νοτιοανατολική Ασία, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους στις οποίες οι δύο
χώρες επιδίωξαν να ισορροπήσουν κατά της Κίνας. Η εστίαση της Κίνα στο
Βιετνάμ είναι ιστορική – είτε ως επιμήκυνση της νότιας κινεζικής ακτής ή
ως ένα πιθανό αγκάθι στα πλευρά του Πεκίνου. Αυτή είναι η ουσία του
ενδιαφέροντος της Ρωσίας στο Βιετνάμ.Οι σχέσεις Ρωσίας και Βιετνάμ ανάγονται πίσω στην αναγνώριση της Μόσχας της κυβέρνησης Βιετ Μινχ το 1950. Ο Χο Τσι Μινχ, ο εθνάρχης του σύγχρονου Βιετνάμ, εργάστηκε για την Κομιντέρν στη Ρωσία το 1923 πριν από το ταξίδι του στην Κίνα για να ενορχηστρώσει την επανάστασή στην πατρίδα του. Πολλά από τα ανώτερα στελέχη του καθεστώτος ήταν εκπαιδευμένοι ή εκπαιδεύονταν στη Σοβιετική Ένωση και τα μέλη της σημερινής τεχνοκρατικής τάξης του Βιετνάμ εκπαιδεύτηκαν σε ρωσικά πανεπιστήμια, τα οποία εξακολουθούν να δέχονται έναν μεγάλο αριθμό φοιτητών του Βιετνάμ. Η ενεργειακή συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας και του Βιετνάμ άρχισε το 1959, όταν οι Σοβιετικοί διεξήγαγαν τις πρώτες γεωλογικές έρευνες στο Βόρειο Βιετνάμ. Η συνεργασία αυτή έγινε εντονότερη το 1981, όταν μια κοινή επιχείρηση, η Vietsovpetro, έγινε η πρώτη πετρελαϊκή εταιρεία του Βιετνάμ στην εξόρυξη αργού από τα υπεράκτια κοιτάσματα Μπαχ Χο, αρχής γενομένης από το 1987.
Η ρωσική στρατιωτική βοήθεια προς το Βιετνάμ έχει επίσης μια μακρά ιστορία. Η Σοβιετική Ένωση έγινε το κύριο στρατιωτικό στήριγμα για το Βόρειο Βιετνάμ το 1965, εν μέσω της αποστασιοποίησης του Ανόι από το Πεκίνο, με αποκορύφωμα την πλήρη απόσυρση της βοήθειας της Κίνας στο Βιετνάμ το 1968. Το 1979, οι Σοβιετικοί είχαν δημιουργήσει μια ναυτική βάση στο Καμ Ραν Μπέι ως απάντηση στην εισβολή της Κίνας στο Βιετνάμ και του πολέμου εντολοδόχων με την Καμπότζη.
Το 2001 ο Πούτιν έκανε την πρώτη του επίσκεψη στο Βιετνάμ, δίνοντας ένας τέλος στις αποξενωμένες μετα-σοβιετικές σχέσεις των δύο χωρών. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης οι χώρες συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια στρατηγική εταιρική σχέση, και το 2006 η επόμενη επίσκεψη του Πούτιν ενίσχυσε περαιτέρω τις σχέσεις των δύο χωρών. Το 2012 οι χώρες αναβάθμισαν τος σχέσεις τους σε μια συνολική στρατηγική εταιρική σχέση, και η Ρωσία κάλεσε το Βιετνάμ να ενταχθεί στην Τελωνειακή Ένωση. Πιο πρόσφατα, στις 12 Νοεμβρίου 2013, ο Πούτιν υπέγραψε 27 διμερείς συμφωνίες για την ενέργεια και την αμυντική συνεργασία κατά τη διάρκεια μια άλλης επίσκεψη στο Ανόι.
Εκτός από τη καθιέρωση μιας νέας αγοράς στη Νοτιοανατολική Ασία για τις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας, οι πρόσφατες κινήσεις της Μόσχας θα ενισχύσουν επίσης το Βιετνάμ κατά της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας προς το νότο της Ρωσίας. Αυτός είναι ο λόγος που η Μόσχα ασχολείται με το Ανόι κατά τα τελευταία χρόνια, έχοντας επικεντρωθεί στον τομέα της ενέργειας και της άμυνας. Το 2009 η Ρωσία πώλησε στο Βιετνάμ έξι υποβρύχια κλάσης Kilo, με τις παραδόσεις να ολοκληρώνονται το 2016. Το 2011, η Ρωσία προμήθευσε το Ανόι με δύο φρεγάτες κλάσης Gepard, το οποίο πρόσφατα το Σεπτέμβριο παρήγγειλε δύο επιπλέον. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του, ο Πούτιν ανέφερε ότι η Ρωσία θα ξεκινήσει με την παραγωγική διαδικασία στρατιωτικής τεχνολογίας στο Βιετνάμ και θα υπογράψει μια συμφωνία σχετικά με την εκπαίδευση αλλά και για διάφορες προσφορές όπλων.
Εν τω μεταξύ, η όρεξη του Βιετνάμ για την ενέργεια πράγματι αυξάνεται. Το ετήσιο ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο 6,95% από το 2000, ενώ η κατανάλωση πετρελαίου αυξήθηκε από 176.000 βαρέλια την ημέρα το 2000 σε 388.000 βαρέλια την ημέρα το 2012, με την ετήσια αύξηση να αναμένεται να συνεχιστεί με ρυθμό που υπερβαίνει το 6% μέχρι το 2020. Η κατανάλωση φυσικού αερίου είναι επίσης μεγαλύτερη από την αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και τα επίπεδα παραγωγής. Αναμένεται να φτάσει τα 3 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως από το 2015 , 6 δισ. κυβικά μέτρα το 2020 και 15 δισ. κυβικά μέτρα μέχρι το 2025.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Πούτιν και τις προηγηθείσες επιχειρηματικές συναντήσεις, ρωσικές και βιετναμέζικες εταιρείες συμφώνησαν στις τιμές για το υγροποιημένο φυσικό αέριο, τις πωλήσεις πετρελαίου και στην έρευνα της ενέργειας. Ο ρωσικός κρατικός ενεργειακός γίγαντας Gazprom απέκτησε το 49% των μετοχών του διυλιστήριου πετρελαίου Ντόνγκ Κατ στο Βιετνάμ, έχοντας αναλάβει την δέσμευση να επεκτείνει την παραγωγική ικανότητά του κατά 50% σε περίπου 200.000 βαρέλια ημερησίως έως το 2015. Το πιο σημαντικό, η Gazprom μέσω της σύμβασης δεσμεύεται να ξεκινήσει για την προμήθεια πετρελαίου στο διυλιστήριο μέσω των ρωσικών αγωγών Ανατολικής Σιβηρίας - Ειρηνικού Ωκεανού – περίπου 60.000 βαρέλια την ημέρα αρχικά, με στόχο έως 120.000 βαρέλια ημερησίως έως το 2018. Προηγουμένως, το σύνολο των εισαγωγών αργού στο Βιετνάμ προέρχονταν από τη Μέση Ανατολή.
Η
ρωσική κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Rosneft, επίσης έγινε ένας
στρατηγικός εταίρος στο Βιετνάμ, στο διυλιστηρίο Νον Χόι, το οποίο
αναμένεται να παράγει κατ 'εκτίμηση 600.000 βαρέλια την ημέρα – αν και
μαστίζεται από καθυστερήσεις και τα ερωτήματα για τη βιωσιμότητα του. Η
Rosneft σχεδιάζει επίσης να αποκτήσει ένα μειοψηφικό μερίδιο σε ένα
υπεράκτιο κοίτασμα πετρελαίου και εξέφρασε ενδιαφέρον για ένα άλλο
κοίτασμα στη διαφιλονικούμενη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Εν τω μεταξύ, η
κρατική εταιρεία πετροχημικών PetroVietnam, απέκτησε το δικαίωμα να
ερευνήσει στη Λίμνη Πεχόρα στη Σιβηρία. Η Gazprom – η οποία ξεκίνησε με
τις έρευνες του φυσικού αερίου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας το 2009 και
άρχισε με την άντληση από δύο κοιτάσματα τον Οκτώβριο – σχεδιάζει να
προσφέρει στο Βιετνάμ υγροποιημένο φυσικό αέριο από το σχεδιαζόμενο έργο
στο Βλαδιβοστόκ. Αυτό θα μπορούσε να προμηθεύσει δύο προγραμματισμένους
τερματικούς σταθμούς στο Βιετνάμ, στο Βάι Tι (με χωρητικότητα 3,8 δισ.
κυβικά μέτρα από το 2014) και Σόν Μάι (4,14 δισ. κυβικά μέτρα το 2018).Η αύξηση της ζήτησης της ενέργειας στο Βιετνάμ θα μπορούσε να βοηθήσει τη Ρωσία να επεκτείνει τις εξαγωγές της και αλλού στην Ασία. Παρεμπιπτόντως, με περισσότερες επιλογές στη Νοτιοανατολική Ασία, η Ρωσία θα γίνει πιο ικανή ως προς τις διαπραγματευτικές επιλογές της για να εξασφαλίσει συμφωνίες με τις μεγάλες βορειοασιατικές οικονομίες. Προς το παρόν, δεν υπάρχει μια ενιαία αγορά που θα μπορύσε να εξισορροπήσει την Κίνα, αλλά ένας συνδυασμός των χωρών - συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας και εκείνων στη Νοτιοανατολική Ασία - θα μπορούσε να προσφέρει μια συγκρίσιμη εναλλακτική λύση.
Η βιετναμέζικη εγχώρια ζήτηση ενέργειας είναι μόνο μέρος της ιστορίας. Η ρωσική βοήθεια με την ενέργεια και την στρατιωτική τεχνολογία θα ενισχύσει επίσης την ικανότητα του Βιετνάμ να αντισταθεί στην κινεζική επιρροή και την ικανότητα της προστασίας των ζωτικής σημασίας θαλάσσιων οδών. Η ρωσική αμυντική βοήθεια έχει έρθει με τη μορφή της ναυτικής τεχνολογίας, της ενέργειας και της βοήθειας της έρευνας ενεργειακών κοιτασμάτων στη Νότια Θάλασσα της Κίνας, όπου το Βιετνάμ (μαζί με τις Φιλιππίνες), είναι αντιμέτωπο με την Κίνα για θέματα κυριαρχίας.
► Ακριβώς κάτω από τον «Δράκο»: Το θρασύ Ναυτικό του Βιετνάμ
Η
αμφισβήτηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη λεκάνη Ναμ Κον Σον
είναι ένα θέμα στην ατζέντα των διαφωνιών. Η κρατική εταιρεία του
Πεκίνου China National Petroleum προσπάθησε να δημοπρατήσει αυτά τα
κοιτάσματα τον Σεπτέμβριο του 2012, αλλά οι πρόσφατες έρευνες και
γεωτρήσεις της Gazprom έχουν υποστηρίξει τις αξιώσεις του Βιετνάμ. Η
διαφορά μεταξύ Ανόι και Πεκίνου παρουσιάζει μια ευκαιρία για τη Μόσχα, η
οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη σχέση της με το Βιετνάμ ως
διαπραγματευτικό εργαλείο για να επιβραδύνει την πρόοδο της Κίνας στην
περιφέρεια της Ρωσίας – στην Κεντρική Ασία.Stratfor | Απόδοση: fox2magazine.net
