μετάφραση Inprecor
Περίληψη
Ο κοινός
νους λέει ότι μια αποδυναμωμένη Συρία θα υπονόμευε την περιφερειακή επιρροή του
Ιράν, ωστόσο η αμερικανική στρατιωτική επέμβαση στη χώρα θα μπορούσε στην
πραγματικότητα να ωφελήσει την Τεχεράνη. Η κυβέρνηση εκεί [στο Ιράν] έχει
σχεδιάσει μια περίπλοκη στρατηγική για να απαντήσει σε μια αμερικανική επίθεση.
Φυσικά, η Τεχεράνη θα ενεργοποιούσε τους πληρεξούσιούς της μαχητές στην
περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ, σε περίπτωση που οι Ηνωμένες Πολιτείες
ξεκινούσαν μια επίθεση, αλλά επίσης θα εκμεταλλευόταν την ενστικτώδη αντίθεση
της Ουάσιγκτον στις ομάδες των Σουνιτών τζιχαντιστών και ισλαμιστών για να
κερδίσει παραχωρήσεις αλλού.
Ανάλυση
Το Ιράν έχει
ήδη διπλωματικές επαφές με πολλούς από εκείνους που εμπλέκονται στη συριακή
σύγκρουση. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου Σαββατοκύριακου, ο Αλαεντίν
Μπορουζερντί , επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας του
Ιρανικού Κοινοβουλίου, επισκέφθηκε τη Δαμασκό ως επικεφαλής αντιπροσωπείας, πιθανόν
για να συζητήσουν την επικείμενη αμερικανική
επίθεση. Νωρίτερα, στις 29
Αυγούστου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον
Ιρανό πρόεδρο Χασάν Ρουχανί. Η συνομιλία τους έγινε μετά την επίσκεψη του
αναπληρωτή γενικού γραμματέα Πολιτικών Υποθέσεων του ΟΗΕ Τζέφρι Φέλτμαν στην
Τεχεράνη, όπου αυτός και ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ
συζήτησαν επίσης για τη Συρία. Μέχρι και ο σουλτάνος του Ομάν έκανε μια σπάνια
επίσκεψη στο Ιράν, φέρνοντας, σύμφωνα με τις πληροφορίες, θετικά μηνύματα από
την κυβέρνηση Ομπάμα προς τη νέα κυβέρνηση του Ιράν.
Είναι
αξιοσημείωτο ότι η ρητορική της Τεχεράνης – ιδιαίτερα της στρατιωτικής ηγεσίας
της– είναι σχετικά ήπια ως τώρα. Συνήθως η κυβέρνηση ανταγωνίζεται την
Ουάσιγκτον όταν οι εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν αναζωπυρώνονται, και πράγματι η
κατάσταση της Συρίας έχει επιδεινώσει τις εντάσεις. Η Συρία είναι ένας κρίσιμος
σύμμαχος του Ιράν, και η επιβίωση του καθεστώτος Άσαντ είναι ζήτημα εθνικής
ασφάλειας για την Τεχεράνη. Το Ιράν δεν αντέχει να προχωρήσει σε άμεσα
αντίποινα κατά των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά γενικά αναμένεται ότι θα
ανταποδώσει έμμεσα διά των πληρεξουσίων μαχητών του.
Επιδέξιοι
ελιγμοί
Η στρατηγική του Ιράν δεν προβλέπει μόνο την ενεργοποίηση αυτών των πληρεξούσιων ομάδων. Περιλαμβάνει αυτό το είδος επιδέξιου ελιγμού που το Ιράν επέδειξε όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδίωξαν αλλαγή καθεστώτος στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Η Τεχεράνη συνεργάστηκε με την Ουάσιγκτον και ωφελήθηκε πολύ από την πτώση των Ταλιμπάν και του Σαντάμ Χουσεΐν αντίστοιχα. Οι Ιρανοί που σχεδίασαν τη στρατηγική αυτή και συνέβαλαν στην εφαρμογή της είναι για άλλη μια φορά στην εξουσία. Ο Ζαρίφ, παραδείγματος χάριν, ήταν το σημείο επαφής της Τεχεράνης με την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους τις πρώτες μέρες μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
Η στρατηγική του Ιράν δεν προβλέπει μόνο την ενεργοποίηση αυτών των πληρεξούσιων ομάδων. Περιλαμβάνει αυτό το είδος επιδέξιου ελιγμού που το Ιράν επέδειξε όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδίωξαν αλλαγή καθεστώτος στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Η Τεχεράνη συνεργάστηκε με την Ουάσιγκτον και ωφελήθηκε πολύ από την πτώση των Ταλιμπάν και του Σαντάμ Χουσεΐν αντίστοιχα. Οι Ιρανοί που σχεδίασαν τη στρατηγική αυτή και συνέβαλαν στην εφαρμογή της είναι για άλλη μια φορά στην εξουσία. Ο Ζαρίφ, παραδείγματος χάριν, ήταν το σημείο επαφής της Τεχεράνης με την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους τις πρώτες μέρες μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
Εντούτοις, η
κατάσταση στη Συρίας διαφέρει από εκείνη στο Αφγανιστάν
και στο Ιράκ. Αυτή τη φορά η Τεχεράνη προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την αποστροφή
της Ουάσιγκτον έναντι της προοπτικής αλλαγής καθεστώτος. Στην πραγματικότητα, ο
μόνος λόγος που οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήθελαν να αντικαταστήσουν τον Άσαντ
είναι για να περιορίσουν την περιφερειακή επιρροή του Ιράν, η οποία αυξήθηκε
σημαντικά μετά την εκδίωξη του Σαντάμ. Αλλά η Ουάσιγκτον δε θέλει να
αντικαταστήσει τον Άσαντ μόνο και μόνο για να δει τη Δαμασκό να τίθεται υπό τον
έλεγχο της Αλ Κάιντα. Αυτό εν μέρει εξηγεί γιατί ο Χοσέιν Μουσαβιάν, στενός
συνεργάτης του Ρουχανί, έγραψε στις 29 Αυγούστου ένα άρθρο γνώμης όπου έλεγε
ότι η αλλαγή καθεστώτος στην Καμπούλ αποτελεί «προσχέδιο μιας νέας συνεργασίας»
μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης. Ο Μουσαβιάν ζήτησε η συνεργασία ΗΠΑ-Ιράν να
επεκταθεί πέρα από τη Συρία, για να υπάρξει καλύτερη διαχείριση της περιοχής
που πλήττεται από την κρίση.
Αν και η
δυνατότητα συνεργασίας ΗΠΑ-Ιράν όσον αφορά στη Συρία υπάρχει, η αμερικανική
στρατιωτική δράση κατά της Συρίας θα την αποδυνάμωνε σημαντικά. Κάτι τέτοιο
εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τα ιρανικά συμφέροντα. Μια μη φιλική Συρία θα
απέκοπτε την Τεχεράνη από τη Χεζμπολάχ, την κυριότερη μη-κρατική αραβική
σύμμαχό της, και θα διακινδύνευε τη θέση των ιρακινών συμμάχων της.
Εντούτοις,
περιορισμένα αεροπορικά πλήγματα κατά της Συρίας, που δεν θα υπονομεύσουν το
καθεστώς του Άσαντ, θα μπορούσαν τελικά επί της ουσίας να λειτουργήσουν ευνοϊκά
για το Ιράν. Τέτοια αεροπορικά πλήγματα θα μπορούσαν να διαιρέσουν όσους
πολεμούν τον συριακό στρατό σε φατρίες που αντιτάσσονται στη στρατιωτική
επέμβαση και σε εκείνες που την ευνοούν. Εφόσον κάτι τέτοιο συμβεί, οι Ιρανοί
θα ήταν σε θέση να διαχειριστούν καλύτερα την εξέγερση, η οποία περιλαμβάνει
και ριζοσπαστικά ισλαμιστικά στοιχεία, δια μέσου των Σύρων, Λιβανέζων και
Ιρακινών συμμάχων τους.
Επειδή αυτά
τα στοιχεία κερδίζουν ολοένα περισσότερο έδαφος, οι Ηνωμένες Πολιτείες
πιθανότατα θα χρειαστούν την ιρανική συνεργασία στη σφυρηλάτηση ενός νέου
συριακού πολιτειακού καθεστώτος. Η Ουάσιγκτον προετοιμάζεται αυτήν την περίοδο
να προχωρήσει σε απευθείας συνομιλίες με την Τεχεράνη σχετικά με το επίμαχο
ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Η ιρανική κυβέρνηση έχει συνδέσει ήδη αυτά τα δύο
ζητήματα και θεωρεί ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη Συρία προς όφελός της
στις διαπραγματεύσεις για το ζήτημα των πυρηνικών.
Καλωσορίζοντας
την αναταραχή
Το Ιράν δεν μπορεί να αποκλείσει την
πιθανότητα πως ακόμη και περιορισμένη αμερικανική δράση θα αποδυναμώσει το
συριακό καθεστώς. Ούτε μπορεί να είναι βέβαιο ότι η Ουάσιγκτον δεν σκοπεύει να
προχωρήσει σε μια πιο εκτεταμένη στρατιωτική επιχείρηση, λιγότερο συμβολική από
την εναέρια εκστρατεία κατά του Άσαντ. Μπορεί ωστόσο να προετοιμαστεί για κάθε
έκβαση. Αυτοί που χαράζουν τη στρατηγική στην Τεχεράνη ξέρουν ότι οι Αμερικανοί
υπερτερούν στον αέρα, αλλά γνωρίζουν επίσης ότι το Ιράν διαθέτει εδαφικό
πλεονέκτημα στη Συρία, στον Λίβανο και στο Ιράκ.
Το Ιράν
λοιπόν παίρνει θέση έτσι ώστε να ενθαρρύνει μια εξέγερση. (Και η αμερικανική
εισβολή στο Ιράκ έχει ενισχύσει την πείρα του στην υποκίνηση εξεγέρσεων.)
Οποιαδήποτε εξέγερση θα επιδείνωνε τις σεχταριστικές εντάσεις στη Συρία και σε
όλη την περιοχή, και θα είχε σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη ριζοσπαστικοποίηση
των σουνιτών μαχητών. Αν ο τζιχαντισμός κέρδιζε έδαφος, οι Ηνωμένες Πολιτείες
θα αναγκάζονταν να συνεργαστούν με την Τεχεράνη για να ελέγξουν τον σουνιτικό
ριζοσπαστισμό.
Εάν ισχύσει
το πολύ λιγότερο πιθανό σενάριο κατά το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλακούν
σε άλλον ένα μεγάλο πόλεμο, ο απεγκλωβισμός τους από αυτόν θα απαιτούσε
απαραιτήτως τη συνεργασία του Ιράν. Αλλά αυτό που πραγματικά δίνει δύναμη στο
Ιράν είναι το γεγονός ότι από την 11η Σεπτεμβρίου και μετά οι τζιχαντιστές και
οι ισλαμιστικές ομάδες κερδίζουν δύναμη όταν τα αραβικά καθεστώτα καταρρέουν.
Αντίθετα από
τους Άραβες γείτονες της Συρίας, που θέλουν σταθερότητα στην περιοχή, το Ιράν
δεν έχει πρόβλημα με την αναταραχή. Είναι αρκετά ασφαλές στο εσωτερικό του και
ξέρει ότι οι σφαίρες επιρροής του μπορεί να αποδυναμωθούν αλλά τελικά δεν θα
διαλυθούν. Αυτοί που χαράσσουν τη στρατηγική του θεωρούν επίσης ότι, έχοντας
ζήσει επί δεκαετίες κάτω από κυρώσεις, το Ιράν έχει εξοικειωθεί με τα βάσανα.
Έτσι, ενώ το χάος στη Συρία θα απειλούσε εγγενώς τα αδύναμα αραβικά κράτη, δεν
θα είχε τόσο μεγάλες επιπτώσεις στο Ιράν. Στη συνέχεια η Τεχεράνη θα
εκμεταλλευόταν το αραβικό χάος προς όφελος της.
Λαμβάνοντας
υπόψη αυτούς τους κινδύνους, είναι απίθανο οι Ηνωμένες Πολιτείες να
συμμετάσχουν με τη θέλησή τους σε μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επέμβαση στη
Συρία. Αλλά το Ιράν δεν μπορεί ποτέ να είναι πολύ βέβαιο για τις αμερικανικές
προθέσεις, και πρέπει να υπολογίσει τις απρόσμενες συνέπειες ακόμη και της
ελάχιστης στρατιωτικής δράσης. Για αυτόν το λόγο, λοιπόν, η Τεχεράνη έχει
εκπονήσει σχέδια για παν ενδεχόμενο.
Πολλά μπορεί
να πάνε στραβά όταν τίθενται σε εφαρμογή σχέδια, ειδικά όταν η κατάσταση είναι
τόσο ρευστή όπως είναι στη Συρία. Για το Ιράν, αυτή η ρευστότητα
αντικατοπτρίζει μερικούς κινδύνους, αλλά προσφέρει επίσης μερικές ευκαιρίες.
Και
η επικρατούσα πεποίθηση ότι η Συρία, μετά τον Άσαντ, θα ήταν
οπωσδήποτε κακή για το Ιράν δεν αποτελεί δεδομένο. - See more at:
http://www.inprecor.gr/index.php/archives/241103#sthash.BoLPXAOi.dpuf
Πηγή: stratfor.com
Και η επικρατούσα πεποίθηση ότι η Συρία, μετά τον Άσαντ, θα ήταν οπωσδήποτε κακή για το Ιράν δεν αποτελεί δεδομένο. -πηγη stratfor.com
