Διαβάζουμε και ακούμε καθημερινά τις ακόλουθες φράσεις: «Σύμφωνα με κύκλους του Μαξίμου…» ή «αρνήθηκε πρόταση από του Μαξίμου…», «…Σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό στο Μαξίμου» και άλλα πολλά και δικαιολογημένα θα απορείτε για το ποιος, τέλος πάντων, ήταν αυτός ο Μάξιμος. Από τις πιο ευφάνταστες απαντήσεις που έχω ακούσει ήταν ότι επρόκειτο για ένα Ρωμαίο Αυτοκράτορα ή για κάποιο μέλος της Βασιλικής οικογένειας (μιας κει βρίσκεται κοντά στα πρώτα ανάκτορα) ή για οτιδήποτε άλλο μπορεί να βάλει ο νους. Το Μαξίμου είναι η βασικότερη λέξη στο σύγχρονο πολιτικό λεξιλόγιο (αφού, από το 1982, στεγάζει τα γραφεία του εκάστοτε πρωθυπουργού της Ελλάδος) αλλά, ακούσια ή εκούσια, το καλύπτει πέπλο ιστορικής και πολιτικής ασάφειας.
Το Μέγαρο Μαξίμου δεν ήταν τίποτα άλλο από την ιδιόκτητη κατοικία του Δημητρίου Μαξίμου (1873 – 1955). Ο Μάξιμος ήταν για πολλά χρόνια διοικητής της Εθνικής Τράπεζας και μετέπειτα πολιτικός με το Λαϊκό Κόμμα. Διετέλεσε υπουργός εξωτερικών (1933 – 1935), γερουσιαστής και εξωκοινοβουλευτικός πρωθυπουργός (1947), όταν ηγήθηκε κυβέρνηση συνεργασίας σε μια προσπάθεια των Αμερικανών να συσπειρώσουν τις πολιτικές δυνάμεις, για να αντιμετωπίσουν την «κομμουνιστική απειλή».
Στην πραγματικότητα το σπίτι ξεκίνησε να χτίζεται, το 1912, από τον εφοπλιστή Αλέξανδρο Μιχαληνό και τη σύζυγο του Ειρήνη Μανούση. Το 1916 πεθαίνει ο Μιχαληνός αφήνοντας το σπίτι ημιτελές, ενώ η χήρα του θα ξαναπαντρευτεί τον Δημ. Μαξιμο. Για λίγα χρόνια το ημιτελές σπίτι αλλάζει ιδιοκτήτη, αφού η Μανούση το πούλησε στον εφοπλιστή Λ. Εμπειρίκο (πατέρας του ποιητή), γιατί, μάλλον, είχε προβλήματα με τα κληρονομικά. Η αγοροπωλησία ήταν, μάλλον, εικονική, αφού η χήρα Μανούση και, πλέον, Μαξίμου θα το ξαναγοράσει (μετά από πέντε χρόνια) από τον Εμπειρίκο. Από τις αρχές του ΄20 το ζεύγος Μαξίμου κατοικεί στην πανέμορφη οικία του. Στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής είχε επιταχθεί ως κατοικία του Γερμανού Ναυάρχου του Στόλου του Αιγαίου, ενώ μετά την απελευθέρωση χρησίμευσε ως κατοικία του Αμερικανού πρεσβευτή. Το 1952 το Ελληνικό Δημοσιο έρχεται σε συνεννόηση με τον Μαξιμο, προκειμένου να την αγοράσει. Συστήνεται επιτροπή του Πολυτεχνείου για να αποτιμήσει την αξία του οικήματος (11δισ.δρχ.) και, τελικά, ο Μάξιμος δέχεται να πληρωθεί μόνο το ήμισυ της αξίας (5,75 δισ.δρχ.) και προσέφερε στο Ελληνικό Δημόσιο και όλη την επίπλωση του. Η κυβέρνηση ευγνωμονούσα δήλωσε ότι θα διατηρήσει το όνομα του ως «οικία Μαξίμου».
Δεν μπορώ να καταλάβω αυτού του είδους τους ευεργέτες που χαρίζουν το ήμισυ μιας «αυθαίρετης» έκθεσης και πουλάνε το οίκημα στο Ελληνικό Δημόσιο. Δεν ξέρω αν είναι αγνωμοσύνη, αλλά δεν είναι υπερβολή γενεές και γενεές Ελλήνων να μνημονεύουν τον ευεργέτη Μάξιμο; Ειδικά στη χώρα μας, που αδιαφορούμε για τους πραγματικούς ευεργέτες.
Γιώργος Σωτ. Δαμιανός
